Je wil graag met je klas of school méér doen aan 'natuureducatie'. Je wil de kinderen kennis laten maken met de mooie natuur om ons heen, hun nieuwsgierigheid prikkelen met interessante weetjes en leuke opdrachten en proefjes. En dit alles zonder al te veel voorbereiding. Dat kan!
Verrijkingsmateriaal
En NatuurEducatie.online biedt méér! In de e-lespakketten van NatuurEducatie.online worden verrijkingsopdrachten aangeboden voor meer- en hoogbegaafde kinderen. Het betreft vragen en voorgestelde activiteiten die een bepaald cognitief niveau vragen of vaardigheden aanspreken om de antwoorden te vinden. Daarnaast vinden wij het heel belangrijk dat een onderzoekende houding wordt gestimuleerd: onderzoekend leren.
Criteria voor verrijkingsmateriaal
SLO heeft in 2001 een onderzoek laten doen door experts naar de criteria voor verrijkingsmateriaal. Op de website staat te lezen:
Het aanbieden van aanvullende leerstof is alleen zinvol wanneer deze leerstof aan bepaalde criteria voldoet. De projectgroep 'Omgaan met verschillen' van SLO heeft in 2001 een onderzoek uitgevoerd naar de criteria waaraan uitdagend lesmateriaal moet voldoen. Uit dit onderzoek blijkt dat verrijkingsstof aan de volgende criteria dient te voldoen (Bronkhorst e.a., 2001):
beroep doen op creativiteit
open opdrachten
hoog abstractieniveau
hoge mate van complexiteit
meerwaarde bieden ten opzichte van reguliere leerstof
stimuleren van onderzoekende houding
beroep doen op zelfstandigheid van de leerling
uitlokken van een reflectieve houding
beroep doen op metacognitieve vaardigheden
uitlokken van interactie
Ons verrijkingsmateriaal
Het verrijkingsmateriaal in onze e-lespakketten vraagt van meer- en hoogbegaafde kinderen om hun vaardigheden in te zetten, dan wel verder te ontwikkelen. Het materiaal varieert van (lastige) vragen waarvan de antwoorden moeten worden opgezocht op internet. Veel vragen en opdrachten worden 'open "gesteld en stimuleert de kinderen zelf op zoek te gaan naar antwoorden. De kinderen krijgen soms tips, bijvoorbeeld het bekijken van filmpjes (ook in het Engels) en kunnen daar informatie uit te halen.
De vragen zijn gericht op verbreding of verdieping van het onderwerp. Ze gaan in op complexere en abstracte concepten als "de voedselkringloop" of de "ecologische rol" of "fysiologie" van de betreffende planten of dieren die besproken worden.
De opdrachten vragen de ene keer inzet en creativiteit (bijvoorbeeld: maak een spel), de andere keer wordt een heus onderzoeksopzet gemaakt om een onderzoeksvraag te beantwoorden. Voor het opzetten van een onderzoek hebben we een Mindmap gemaakt, gebaseerd op het TASC-model. Zo kun je leerlingen in groepjes laten werken om te brainstormen over de onderzoeksvraag, het verwachte antwoord (hypothese) en later het onderzoek te doen en de presentatie en eventueel een verslag te maken. Hieronder lees je meer over Onderzoekend leren.
Onderzoekend leren
Wetenschappelijk onderzoek heeft altijd dezelfde opzet: je hebt een onderzoeksvraag. Je bedenkt een mogelijk antwoord: de hypothese (verwachting) en je bedenkt een experiment om de vraag te onderzoeken. Daarbij creëer je vaak twee situaties voor je proefdieren of planten. Wil je bijvoorbeeld weten of pissebedden van een vochtig klimaat of juist een droog klimaat houden, dan laat je ze kiezen tussen een vochtige plek en een droge plek (het experiment is uitgewerkt in het werkboekje bij Bodemdiertjes onderzoeken). Je schrijft de resultaten op en trekt conclusies over wat je ziet. Op de basisschool is statistiek nog een brug te ver, maar bijvoorbeeld een staafdiagram maken is stof voor groep 7 en 8. Tenslotte wordt het hele onderzoek gepresenteerd aan de klas met powerpoint of een zelfgemaakte website.
De kinderen leren hoe onderzoek werkt (en bijna alle criteria worden aangetikt), maar het belangrijkste: ze zijn volop betrokken bij het project. Ze hebben zelf een vraag bedacht en zijn erop gebrand deze te antwoorden en aan de klas te laten zien wat ze hebben gedaan. Door het werken in groepjes ontdekt ieder zijn talent: de een kan goed analyseren, de ander is creatief met het bedenken van vragen en experimenten en de de vierde staat zonder zenuwen voor de klas te presenteren! Of je leert dat het meevalt als je het spannend vindt, maar tóch doet!
Tijdens deze stappen werken de kinderen voortdurend aan hun metacognitieve vaardigheden.
Kortom, bij het samenstellen van ons materiaal houden we al deze criteria in ons achterhoofd. Zonder de belangrijkste focus te verliezen: kinderen kennis laten maken met onze prachtige Nederlandse natuur!
De redactie van dit artikel is verzorgd door Sytske Blaauw (https://www.springkracht.online)