Uit vele onderzoeken blijkt hoe gezond en leerzaam het is om buiten te spelen, zie ook andere blogs op deze site. Maar buiten spelen is nog méér dan dat. In dit artikel betoog ik, met behulp van wetenschappelijke inzichten van deskundigen uiteraard, de waarde van natuurbeleving voor het ontwikkelen van een basaal begrip van natuurkundige en wiskundige principes. En daarmee de basis voor technisch inzicht.
Natuurkunde: zand, water en modder
Je bent 3 jaar oud. Gewapend met een emmertje water en een lepel begeef je je naar de zandbak. Het is warm en het zand voegt zich om je blote voetjes. Even sta je stil bij dat bijzondere gevoel en doet bewust een paar stapjes terwijl je naar je voeten kijkt. Je gaat op je knieën zitten en duwt met je vinger tegen het zand. Kijk nou! Zand bestaat uit heel veel kleine steentjes die los op elkaar liggen. De bovenste laag zand is warm, maar als je die weg veegt is het zand koud. Het zand eronder heeft ook een andere kleur. Het ruikt ook anders. Bijzonder...
Je gaat zitten, en terwijl dat doet klotst er water uit je emmer. Je broek wordt nat en dat geeft een vreemd gevoel: eerst wordt je been koud, maar al snel is het niet koud meer. Je broek plakt aan je been vast.
Als iets (een broek) nat wordt gaat het zich anders gedragen. De eigenschappen veranderen. Water lijkt wel lijm! De watervlek op je broek wordt steeds kleiner. En het duurt niet lang of je broek is weer droog.
Het natte zand dat je op de zandbakrand schept kun je in een vormpje drukken met je handen, het droge lichte zand valt steeds uit elkaar. Met een beetje water uit je emmer maak je het zand weer nat en, ja hoor, je kunt weer een taartje maken voor mama.
Science is “a way of exploring and investigating the world around us… not only a way of knowing; it is… a way of doing” (Wenham, 1995, p. 2).
Het jonge kind is continu bezig haar omgeving te onderzoeken en te ontdekken (bron 4). De elementen en natuurlijke omgeving (water, steen, vuur en lucht, planten en dieren) geven hen voortdurend sensorische input en de intrinsieke nieuwsgierigheid van de mens zorgt ervoor dat ze aan de slag gaat. Aan de slag met zijn zelfgestuurde onderzoek naar hoe de wereld werkt. Op deze ontdekkingstocht komt het kind erachter dat de dingen en wezens om haar heen bepaalde eigenschappen hebben. En dat deze kunnen veranderen. Een kind dat speelt met water, zand, takken, modder en kriebelbeestjes doet kennis op over:
natuurkunde (stroming, beweging, krachten),
scheikunde (oplossingen, aantrekking),
biologie (planten en dieren)
wiskunde (meten, vergelijken, volume). (bron 2)
Naast kennis op doen is een kind dat vrij mag spelen in zijn element. De radartjes in zijn brein draaien op volle toeren en er worden vele verbindingen aan gemaakt. Hij voelt zich fijn, geïnspireerd, zelfverzekerd en is lekker in beweging. Ze spelen graag met anderen en oefenen zo hun sociale vaardigheden.
Wat kunnen ouders en leraren doen?
Verzamel materialen waarmee kinderen Zoek op loose parts play op Pinterest en laat je inspireren op onze Inspiratie-pagina en onze gratis e-learning Buiten leren doe je zo!
Geef de ruimte en veel tijd om de elementen te onderzoeken, zeker in de kleuterklas (bron 6)
Besef dat de omgeving een leraar is en ga zoveel mogelijk het bos in om daar lekker te spelen. Kinderen kunnen hier klimmen en klauteren, mos voelen en ruiken, handen worden koud of juist lekker warm. En natuurlijk op zoek gaan naar beestjes of paddenstoelen, of.... In de natuur kom je altijd interessante dingen tegen!
Praat met de kinderen over wat ze zien en ervaren en geef woorden aan hun ervaringen: dit blok is groter en zwaarder dan dat blok. Water is nat en laat de korrels aan elkaar plakken. (bron 4). Maar let er op dat je niet continu op hen in praat. Laat ze zelf ook vertellen of gewoon lekker aan modderen!
BuitenspelenNatuurlijk-pagina op NatuurEducatie.onlie voor inspiratie
Bronnen
Maths through play, Early years, the organisation for young childeren, Belfast.
Varol, F. & Farran, D. (2006). Early mathematical growth: How to support young children’s mathematical development, Early Childhood Education Journal.
Kijk, Vergelijk en Verrijk, 2008. Hilde Marx, Geri Marx, Jeannette Pluut.
Comments