Je bent 7. Je ziet een FANTASTISCHE klimboom en je MOET er in klimmen. Daar ga je. De eerste tak is lastig te bereiken, maar door een dikke tak er onder te slepen, kun je erop klauteren. De volgende takken kun je net bij. Oei! Die tak is glad doordat er geen schors op zit. Je valt bijna en door de schrik prikkelt je hele lijf, je hart gaat te keer in je borstkas. Maar je moet rustig blijven en je goed vasthouden en concentreren, anders val je echt!
In de 10 minuten dat dit kind bezig is rond en in de boom heeft hij of zij heel veel geleerd:
oplossing bedenken voor een probleem (ze kan er niet bij) en de oplossing gevonden en het probleem opgelost (boost voor het zelfvertrouwen)
grote emotie (angst) ervaren én reguleren
zijn kracht is gemeten en hij kan tevreden zijn: sterke armspieren behoedden hem voor een val
klimmen en klauteren brengt kinderen in een andere positie dan rechtop. Uit onderzoek bij jonge kinderen blijkt dat veel bewegen door rollen en klimmen, de ogen geoefend worden en leesvaardigheid bevorderd door stimulatie van hersengebieden betrokken bij lezen. video
Gevaarlijk
In een boom klimmen kan gevaarlijk. Je kunt eruit vallen en je lelijk bezeren of zelfs een arm of been breken. Een enkele keer gaat het echt mis en overlijdt een kind. Water is altijd gevaarlijk, ook als een kind al kan zwemmen. Als begeleider weeg je voortdurend de risico's af: wat is aanvaardbaar en wat niet.
Toch is het erg belangrijk dat kinderen dit soort situaties opzoeken en ervaren. Uit meerdere gedragsstudies en professionele meningen van onderzoekers blijken de positieve effecten van risicovol spel. Het gaat hierbij om gezond gedrag van kinderen zonder stoornis. En om aanvaardbare risico's. Een baby die geen diepte ziet, maar al wel kan kruipen hou je natuurlijk weg bij een afgrond.
Te weinig ruimte
Je loopt over een randje met het risico dat je misstapt of wegglijdt en dus valt. Alle zintuigen staan op scherp. Je lijf staat strak en je concentratie is op zijn hoogst. Op dat moment roept een volwassenen je naam en waarschuwt: "Pas op hoor, straks val je!" Je kijkt verstoord op en je voet glijdt langs de rand. Een dikke schaaf en nog dikkere tranen zijn het gevolg. "Zie je wel, doe dat dan ook niet!"
We geven onze kinderen te weinig ruimte om hun lijf en hun kunnen te exploreren, te ontdekken. We brengen onze eigen angst voor wat blauwe plekken en schaafwonden over. Eigenlijk vinden we een huilend kind gewoon lastig en hebben we liever dat alles op rolletjes loopt. Het kind moet gewoon rustig doen, goed luisteren en vanzelf sterk en emotioneel uitgebalanceerd worden.
Die vlieger gaat niet op. Kinderen worden door schade en schande wijs, maken fouten, vallen en merken dat ze pijn kunnen doorstaan en overleven. Ze maken ruzie met andere kinderen nadat het stoeien te hard ging en maken het zelf weer goed. Ze maken spannende dingen mee, brengen zichzelf tot rust via concentratie en door de tijd te nemen te herstellen van de schrik. Al die processen moeten ze doormaken en ze hiervoor afschermen is ze een ervaringsvolle betekenisvolle jeugd afnemen.
Dus laat ze klimmen, stoeien, zwaardvechten met stokken, vuur maken, gereedschap (zagen, hamers, zakmessen) gebruiken en vrij spelen in een groot bos (met risico op verdwalen). Laat ze zichzelf en kunnen testen en zichzelf redden. Ze zullen opgroeien tot fysiek en mentaal sterke volwassen met zelfvertrouwen, hoog e.q. en kennis over hun eigen kunnen.